Hitit Kanunları - 42
(1)ták-ku
an-tu-aḫ-ša-an ku-iš-ki ku-uš-ša-ni-i-e-ez-zi (2) na-aš
la-aḫ-ḫa pa-iz-zi na-aš a-ki ták-ku ku-uš-ša-an (3) pí-an
nu Ú-UL
šar-ni-ik-zi ták-ku (4) ku-uš-ša-an-še-ed Ú-UL
pé-ya-a-an 1 ŠAG-DU (5) pa-a-i
ku-uš-ša-an-na 12 GÍN
KÙ-BABBAR pa-a-i Ù
(6) ŠA MUNUS
ku-uš-ša-an 6 GÍN
KÙ-BABBAR pa-a-i
ták-ku:
Eğer.
an-tu-aḫ-ša-an:
nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Adam.
ku-iš-ki: Özne
hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.
Ku-uš-ša-ni-i-e-ez-zi:
3.tekil şahıs, tekil, tamamlanmamış çekim. Anlamı: prim vermek*
na-aš:
ve + 3. tekil şahıs, özne halindeki (nominatif) sonek zamiri
(pronom enclitiques)
la-aḫ-ḫa:
yönelim (allatif) hali, tekil. Anlamı: Yolculuk, sefer.
pa-iz-zi:
pai fiili, 3.tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Gitmek.
a-ki:
ak fiili. 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Ölmek.
ku-uš-ša-an:
nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: ücret
pí-an:
pai fiili, emir kipi, 2. tekil şahıs + an, 3. tekil şahıs sonek
(enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: vermek.**
Ú-UL:
olumsuzluk bildiren sözcük.
šar-ni-ik-zi:
sarnik fiili. 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı:
Yerleştirmek, yerine koymak.
Ku-uš-ša-an-še-ed:
özne/nesne (Nominatif/accusatif neutre) hali, tekil + set, 3. tekil
şahıs aitlik bildiren zamir (pronom possesif). Anlamı: Ücret.
Pé-ya-a-an:
pai fiili, emir kipi, 2. tekil şahıs + an,
3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif)
hali. Anlamı: vermek.
ŠAG-DU:
Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Kelle.
pa-a-i:
pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.
Ku-uš-ša-an-na:
yönelim (allatif) hali, tekil. Anlamı: Ücret.
GÍN:
sümerce veya sümerogram. Anlamı: şekel
KÙ.BABBAR:
sümerce veya sümerogram. Anlamı: gümüş
Ù : Akatça,
ya da akadogram. Anlamı: ve.
ŠA:
Akatça
veya akadogram. Kendisinden önce gelen kelimeyi kendisinden sonra
gelen kelimeye, ikisi beraber isim tamlaması oluşturacak şekilde
bağlar.
MUNUS:
Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Kadın.
Çeviri
Eğer
biri bir adama prim verirse, ve o yolculuğa çıkar ve o ölürse
eğer ver ona ücreti ve o yerine koymaz eğer ücretini ona
vermezsen 1 kelle verir 12 şekel gümüş ücret verir ve kadının
ücreti 6 şekel gümüş verir.
Çevirinin
sıkıntıları:
Biraz
bu ara arayı açtığım için herkesten özür dilerim ama fırsat
bulamadım dersler vs yüzünden. Daha anlaşılır bir çeviri şuna
benzeyecektir: “Eğer biri bir adama prim verirse ve o yolculuğa
çıkar ve ölürse eğer ücreti verirsen, yerine bir şey koymaz
eğer ücretini vermezsen 1 kelle verir 12 şekel gümüş ücret
verir ve kadının ücreti 6 şekel gümüş verir”. Buradaki temel
sıkıntılardan biri kadının diye çevirdiğim “ŠA MUNUS”
normalde kendisinden önce gelenle tamlayan oluşturur, yani
akatçadaki kullanımı bu şekildedir. Ancak böylesi bir kullanım,
dilbilgisi olarak kolay düşleyemediğim bir kullanım olduğundan
ve daha önce rastlamadığımdan onu sanki ismin hali imiş gibi
alıp özne/nesne halindeki “ücret” ile bağladım. Bunu
Hrozny'de yapmış, onun çevirisine bağlı kaldım diyebilirim.
Sizin yine de daha iyi bir öneriniz varsa lütfen belirtmekten
çekinmeyin.
*:
Normalde “kussan” ücret, maaş gibi anlamlara geliyor, Hrozny,
burada “övmek, övme ücreti” olarak çevirmiş, bizdeki “prim vermek” hem
“kussan” gibi ekonomik bir ilişkiyi akla getirdiğinden, hem de
içinde bir “övme” veya “övünme” barındırdığından
buraya uygun diye düşündüm.
**:
Hem Hrozny hem de Hoffner burada pí-ia-an
şeklinde harf çevirisi yapıyorlar. Ama elimdeki baskıda
belirttiğim gibi olduğundan bu halini korumayı tercih ettim.
