Hitit Kanunları - 20

Hitit Kanunları – 20

ták-ku ÌR ^URUḪa-at-ti İŠ-TU: KUR ^URULu-ú-i-ya-az LÚ ^URUAr-zu-u-wa ku-iš-ki ta-a-i-ez-zi na-an A.NA KUR ^URUḪa-at-ti ú-wa-te-iz-zi iš-ḫa-aš-ši-ša-an ka-ne-eš-zi nu-uš-ši 12 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-a-iz-zi

ták-ku: Eğer.

ÌR: sümerce veya sümerogram. Anlamı: Erkek köle.

^URUḪa-at-ti: Hatti şehri

İŠ-TU: akatça veya akadogram, “den, -den beri” anlamına gelen edat.

^URULu-ú-i-ya-az: Menşe (ablatif) hali, tekil. Anlamı: Luviya şehrinden

LÚ: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Erkek.

^URUAr-zu-wa: Arzuva şehri

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri

ta-a-i-ez-zi: tai fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: koymak.

Na-an: nu, ve + an, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali.

A.NA: akatça veya akadogram. Anlamı: “-e doğru” (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları – 9”a bakınız.)

KUR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ülke

ú-wa-te-iz-zi: uwate fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Getirmek.

iš-ḫa-aš-ši-ša-an: “in” (genitif) hali, tekil + sis, 3.tekil şahıs aitlik zamiri, özne (nominatif) hali + 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Efendi.

ka-ne-eš-zi: kanes fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: elde etmek, erişmek; bulmak; tanımak

Nu-uš-ši:nu, ve + us, 3. çoğul şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali + si, 3. tekil şahıs iyelik zamiri, yönelme (datif) hali. Anlamı: ve.

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer Arzuva şehrinden bir erkek Hatti şehrinden bir köleği Luviya şehrinden koyar (alı koyar), Hatti şehrine getirirse, efendisi onu tanırsa ve onlara onun 12 şekel gümüşünü öder, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

“onu tanırsa”dan sonrası Türkçe bile değil resmen. Bunun sebebi “nu-us-si”yi nasıl yorumlayacağımı bilemedim, dümdüz kelimesi kelimesine çevirdim, ama dil bilgisi dolayısıyla aslında bundan önceki kanunlarda gümüş isim olarak çekilmezken, ben onu isim tamlamasının bir parçası olarak gösterdim. Bunun yanlış olduğuna eminim, ama benim yorumladığım biçimiyle cümleyi anlamlı kılmanın makul bir biçimi olarak gözüktüğü için seçtim. Bu kanun içinde daha iyi çevirilerin teklif edilebileceğine kuşkum yok, gördüğünüz yerlerde dilbilgisi analizlerindeki yanlışları da belirtmekten çekinmeyin lütfen.

Hitit Kanunları - 19

Hitit Kanunları - 19

ták-ku LÚ.URU.LU-an LÚ-an-na-ku MUNUS-na-ku ^URUḪa-at-tú-ša-az ku-iš-ki LÚ ^URULu-ú-i-ya-aš ta-a-i-ez-zi na-an A.NA KUR ^URUAr-zu-wa pe-e-ḫu-te-ez-zi iš-ḫa-aš-ši-ša-an ga-ne-eš-zi nu É-ir-še-ed-pát ar-nu-zi ták-ku ^URUḪa-at-tú-ši-pát LÚ ^URUḪa-at-ti LÚ.URU.LU-u-i-ya-an ku-iš-ki ta-ai-iz-zi na-an A.NA KUR Lu-u-i-ya pe-e-ḫu-te-ez-zi ka-ru-ú 12 SAG.DU pe-eš-kir ki-nu-na 6 SAG.DU pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

LÚ-an: Sümerce veya sümerogram, nesne hali (accusatif), tekil + (a)ku, “ya ... ya” anlamına gelen takı . Anlamı: Erkek.

MUNUS-na-ku: Sümerce veya sümerogram, nesne hali (accusatif), tekil + (a)ku, “ya ... ya” anlamına gelen takı . Anlamı: Kadın.

^URUḪa-at-tú-ša-az: menşe (ablatif) hali, tekil. Anlamı: Hattuşa şehri.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

LÚ: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Erkek.

^URULu-ú-i-ya-aš: “in” (genitif) hali, tekil. Anlamı: Luviya şehri

ta-a-i-ez-zi: tai fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: koymak.

Na-an: nu, ve + an, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali.

A.NA: akatça veya akadogram. Anlamı: “-e doğru” (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları – 9”a bakınız.)

KUR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ülke.

^URUAr-zu-wa: Arzuva şehri*.

Pe-e-ḫu-te-ez-zi: pehute fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Getirmek.

İš-ḫa-aš-ši-ša-an: “in” (genitif) hali, tekil + sis, 3.tekil şahıs aitlik zamiri, özne (nominatif) hali + 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Efendi.

Ga-ne-eš-zi: kanes fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: elde etmek, erişmek.

Nu: Ve.

É-ir-še-ed-pát: nesne (accusatif) hali, tekil + se, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, yönelme (datif) hali** + pát de, dahi anlamına gelen takı (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları - 5”e bakınız).

ar-nu-zi: arnu fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: hitap etmek, yollamak, bu bağlamda ödemek.

^URUḪa-at-tú-ši-pát: Hattuşa şehri + pát de, dahi anlamına gelen takı (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları - 5”e bakınız).

^URUḪa-at-ti: Hatti şehri.

Ka-ru-ú: önceden.

SAG.DU: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Kelle, baş.

pi-eš-kir: pai fiili, "sk" halinde, tamamlanmış çekim, 3. çoğul şahıs. Anlamı: Vermek.

ki-nu-na: Ama şimdi

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer Luviya şehrinin herhangi bir erkeği Hattuşa'dan bir insan ya erkek ya kadın, koyar (alı koyarsa) ve onu Arzuva ülkesine getirirse, efendisine eriştirir ve evine öder, eğer Hatti ve Hattuşa şehirlerinden de biri Luviya'lıyı koyar (alı koyar), Luviya ülkesine getirirse, önceden 12 kelle verirdi, artık 6 kelle verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

Vallahi aksiyon filmi gibi kanun, çevirirken neresinden tutsam bilemedim. Özellikle kişilerin ait olduğu şehirleri çevirirken, ve “efendisine eriştirir” kısmında zorlandım, tam emin değilim daha farklı şekilde çevrilmiş düzenlemeler de gördüm çünkü. Koymak, alı koymak konusu da şey, siz alı koymak olarak okuyabilirsiniz, ama kelimesi kelimesi çeviri koymak fiilini gösteriyor, ki koyup götürmek, alı koymak fikrini de çağrıştırdığı için o yapıyı bozmamaya karar verdim. Daha iyi çevirileriniz bu kanun için kesinlikle olacaktır, yorumlarda görmeyi beklerim.

*: Burada Arzuva yönelim (allatif) halinde olabilir, “A.NA”nın olması biraz bunu destekliyor gibi gözüküyor, ama emin olamıyorum, bu yüzden özellikle belirtmedim.

**: Açıkçası burayı tam iyi açıklayamıyorum, bağlam ve “se” yönelme (datif) halini destekliyor, ama oradaki “d/t”nin varlığını açıklayamıyorum bu yüzden, kanunu yorumlarken dikkatli olmakta fayda var.

Hitit Kanunları – 18

Hitit Kanunları – 18

ták-ku GEME-aš šar-hu-wa-an-du-uš-šu-uš ku-iš-ki pe-eš-ši-ya-zi ták-ku ITU 10 KAM 5 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i

ták-ku: Eğer.

GEME-aš: Sümerce veya sümerogram, “in” (genitif) hali, tekil. Anlamı: Kadın köle

Šar-hu-wa-an-du-uš-šu-uš: sarhuwant, nesne (accusatif) hali + šu-uš, 3. çoğul şahıs, sonek kişi zamiri (pronom enclitique), nesne (accusatif) hali. Anlamı: İç, iç bölge

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

Pe-eš-ši-ya-zi: pesiya fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: İtmek, atmak.

ITU (.KAM): sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ay.

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

Çeviri:

Eğer biri bir kadın kölenin içlerini atarsa, eğer 10. ayındaysa 5 şekel gümüş verir.

Çevirinin sıkıntıları:

Bir önceki kanunda değinilen “içlerini atmak” ile düşük yaptırmak arasındaki ilişki bu kanun içinde geçerli.

Hitit Kanunları - 17

Hitit Kanunları - 17

ták-ku MUNUS-aš EL.Lİ šar-hu-wa-an-du-uš-šu-uš ku-iš-ki pe-eš-ši-ya-zi ták-ku ITU 10 KAM 10 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i ták-ku-uš ITU 5 KAM 5 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku:Eğer.

MUNUS-aš: sümerogram veya sümerce, “in” hali (genitif), tekil. Anlamı: Kadın.

EL.Lİ: Akatça veya akadogram, “in” hali (genitif), tekil. Anlamı: Özgür kişi.

Šar-hu-wa-an-du-uš-šu-uš: sarhuwant, nesne (accusatif) hali + šu-uš, 3. çoğul şahıs, sonek kişi zamiri (pronom enclitique), nesne (accusatif) hali. Anlamı: İç, iç bölge.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

Pe-eš-ši-ya-zi: pesiya fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: İtmek, atmak.

ITU (.KAM): sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ay.

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

Ták-ku-uš: nesne (accusatif) hali, çoğul. Anlamı: Eğer.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer biri özgür bir kadının içlerini atarsa, eğer 10. ayındaysa 10 şekel gümüş verir, eğer 5. ayındaysa 5 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

Yukarıdaki çeviri çok kelimesi kelimesine bir çeviri, daha verilmek istenen anlama yakın olan bir çeviri “içlerine atmak” fiilini “düşük yaptırmak” filan gibi sunacaktır. Tabi daha iyi çeviri önerilerinizi bekliyorum, yorumlara yazmaktan çekinmeyiniz...

Hitit Kanunları - 16

Hitit Kanunları – 16

ták-ku ÌR-an na-aš-ma GEME-an GEŠTU-aš-ša-an ku-iš-ki iš-kal-at-a-ri 3 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

ÌR-an: Nesne hali (accusatif) ,tekil. Anlamı: Erkek köle. 

na-aš-ma: veya. 

GEME-an: Nesne hali, tekil. Anlamı: Kadın köle. 

GEŠTU-aš-ša-an: Sümerce veya sümerogram, “in” (genitif) hali + an, 3. tekil şahıs nesne (accusatif) halinde sonek kişi zamiri (enclitique). Anlamı: Kulak

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

İš-kal-at-a-ri: iskal fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim, orta-passif (medio-passif) kipi. Anlamı: Koparmak

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer biri tarafından bir erkek veya kadın kölenin kulağı kopartılırsa, 3 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Hitit Kanunları - 15

Hitit Kanunları - 15

ták-ku ^LÚURU.LU-aš EL.LAM iš-ta-ma-na-aš-ša-an ku-iš-ki iš-kal-at-a-ri 12 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-aš: “in” hali (genitif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

EL.LAM: Akatça veya akadogram, nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Özgür kişi

iš-ta-ma-na-aš-ša-an: istamana, “in”(genitif) hali, tekil + 3. tekil şahıs iyelik zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Kulak.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

İš-kal-at-a-ri: iskal fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim, orta-passif (medio-passif) kipi. Anlamı: Koparmak

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer biri (tarafından) özgür bir kişinin kulağı koparılırsa, 12 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

En bariz sıkıntısı, Orijinal cümle de “tarafından” diye bir şey yok, ama anlamın kaybolmaması ve fiilin kipinden feragat edilmemesi için, eklemek gerekiyordu. Bu iki şartı sağlayabilen başka önerileriniz varsa, lütfen yorumlara yazmaktan çekinmeyin. 

Hitit Kanunları – 14

Hitit Kanunları – 14

Kanunun bu transliteration'u Belçika'da takip ettiğim derste kullanılan metinden alınmıştır. 

ták-ku ÌR-an na-aš-ma GEME-an KA X KAK-še-it ku-iš-ki wa-a-ki 3 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

ÌR-an: Nesne hali (accusatif) ,tekil. Anlamı: Erkek köle. 

na-aš-ma: veya. 

GEME-an: Nesne hali, tekil. Anlamı: Kadın köle. 

KA X KAK-še-it: Sümerce veya sümerogram + sit, 3.tekil şahıs iyelik zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Burun

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

Wa-a-ki: wak fiili, 3.tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Isırmak, ısırarak koparmak.

GÍN : Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer biri bir erkek veya kadın kölenin burnunu ısırırsa 3 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Hitit Kanunları - 13

Hitit Kanunları - 13

Kanunun bu transliteration'u Belçika'da takip ettiğim derste kullanılan metinden alınmıştır. 

Ták-ku LÚ.URU.LU-an EL.LAM KA X KAK-še-it ku-iš-ki wa-a-ki I MA.NA KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

EL.LAM: Akatça veya akadogram, nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Özgür kişi

KA X KAK-še-it: Sümerce veya sümerogram + sit, 3.tekil şahıs iyelik zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Burun

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

Wa-a-ki: wak fiili, 3.tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Isırmak, ısırarak koparmak.

MA.NA: mina

 KÙ.BABBAR: gümüş

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Hitit Kanunları - 12

Hitit Kanunları - 12

Kanunun bu transliteration'u Belçika'da takip ettiğim derste kullanılan metinden alınmıştır. 

ták-ku ÌR-na-an na-aš-ma GEME-an QA.AZ.ZU na-aš-ma GÌR-ŠU ku-iš-ki tu-wa-ar-na-zi 10 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

ÌR-na-an:Sümerce veya sümerogram, nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Erkek köle.

na-aš-ma: veya

GEME-an: Sümerce veya sümerogram, nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Hizmetçi, kadın köle.

QA.AZ.ZU: Akatça ya da akadogram. Quat + ŠU, 3. tekil şahıs eril sonek kişi zamiri. Anlamı: El.

GÌR-ŠU: Sümerce-akatça veya sümerogram-akadogram. GÌR + ŠU, 3. tekil şahıs eril sonek kişi zamiri. Anlamı: Ayak.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

tu-wa-ar-na-zi: duwarnai fiili. 3.tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Kırmak

GÍN: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

KÙ.BABBAR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Gümüş.

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: Tıkmak, itmek, çıkarmak, sürmek

"pàr-na-aš-še-e-a šu-wa-a-iz-zi" ile ilgili daha detaylı bilgi için hitit kanunları -1'e bakınız.

Çeviri:

Eğer biri erkek kölenin veya kadın kölenin elini veya ayağını kırarsa, 10 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

Kafamı kurcalayan tek şey, neden bundan önceki kanunlarda ÌR-an iken şimdi ÌR-na-an ve çevirirken arada bir fark gözetmelimiydim...

Hitit Kanunları - 11

Hitit Kanunları - 11

Kanunun bu transliteration'u Belçika'da takip ettiğim derste kullanılan metinden alınmıştır. 

ták-ku LÚ.URU.LU-an EL.LUM QA.AZ.ZU na-aš-ma GÌR-ŠU ku-iš-ki tu-wa-ar-na-zi 10 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

EL.LUM: aslında özne (nominatif) halinde, olan bu kelime bu cümle içerisinde nesne görevi görüyor, bu da bize cümle içinde kelimelerin pozisyonununda bir nebze olsun belirleyici nitelik taşıdığını gösteriyor, tekil. Anlamı: Özgür kişi.

QA.AZ.ZU: Akatça ya da akadogram. Quat + ŠU, 3. tekil şahıs eril sonek kişi zamiri. Anlamı: El. Daha detaylı açıklama için Hitit Kanunları – 4'e ve/veya 9'a bakınız.

na-aš-ma: veya

GÌR-ŠU: Sümerce-akatça veya sümerogram-akadogram. GÌR + ŠU, 3. tekil şahıs eril sonek kişi zamiri. Anlamı: Ayak.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

Tu-wa-ar-na-zi: duwarnai fiili. 3.tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Kırmak

GÍN: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

KÙ.BABBAR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Gümüş.

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: Tıkmak, itmek, çıkarmak, sürmek

"pàr-na-aš-še-e-a šu-wa-a-iz-zi" ile ilgili daha detaylı bilgi için hitit kanunları -1'e bakınız.

Çeviri:

Eğer biri özgür bir kişinin elini veya ayağını kırarsa, 10 şekel gümüş verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

Ya tek gözümü arkada bırakan şey analizde EL.LUM ile QA.AZ.ZU arasında bir aitlik ilişkisi gözükmüyorken, benim var kabul ederek çevirmiş olmam. Bunun açık bir sebebi var, türkçede böyle denir. Yani belki belirtisiz isim tamlamasıyla çevirmek daha doğru ama belirtili isim tamlaması daha türkçe duyuluyor bu durumda, bu sebepten belirtili isim tamlaması şeklinde çevirdim.

Hitit Kanunları - 10

Hitit Kanunları - 10

Kanunun bu transliteration'u Belçika'da takip ettiğim derste kullanılan metinden alınmıştır. 

ták-ku LÚ.URU.LU-an ku-iš-ki ḫu-uni-ik-zi ta-an iš-tar-ni-ik-zi nu a-pu-u-un ša-a-ak-ta-a-iz-zi pí-e-di-iš-ši-ma an-tu-uḫ-ša-an pa-a-i nu É-ri-iš-ši an-ni-eš-ki-iz-zi ku-it-ma-na-aš SIG₅-at-ta-ri ma-a-na-aš SIG₅-at-ta-ri-ma nu-uš-ši 6 GÍN KÙ.BABBAR pa-a-i ^LÚA.ZU-ya ku-uš-ša-an a-pa-a-aš-pát pa-a-i

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

ḫu-u-ni-ik-zi: hunik fiili, 3. tekil şahıs tamamlanmamış çekim. Anlamı: Yaralamak

ta-an: İkinci, ikinci bir defa.

iš-tar-ni-ik-zi: istarnik fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: hasta etmek, hakaret etmek.

nu: ve.

a-pu-u-un: İşaret zamiri, nesne hali (accusatif). Tekil. Anlamı: "o" yani bu bağlam içerisinde (açıklama için 1. kanuna bakınız.) 

 ša-a-ak-ta-a-iz-zi: saktai fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: iyileştirmek.

pe-e-di-iš-ši-ma: peda +si, 3. tekil şahıs yönelme (datif) halinde aitlik zamiri+ ma, ve/ama. Anlamı: yer.

an-tu-uḫ-ša-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: Erkek

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

É-ri-iš-ši: Sümerce veya sümerogram + ri, yönelme (datif) hali tekil + si, 3. tekil şahıs yönelme (datif) halinde aitlik zamiri

an-ni-eš-ki-iz-zi: anniya fiili, "sk" halinde 3. tekil şahıs tamamlanmamış çekim. Anlamı: Çalışmak, yaratmak, yapmak.

ku-it-ma-na-aš: kuitman, bağlaç + aš, 3. tekil şahıs özne (nominatif) halinde sonek zamiri (pronom enclitique). Anlamı: -e kadar, iken.

SIG₅-at-ta-ri: Sümerce veya sümerogram SIG₅=lazziya bu durumda, lazziyattari: lazziya fiili, 3. tekil şahıs tamamlanmamış çekim, orta-pasif kipi (medio-passif). Anlamı: iyileşmek, düzelmek.

ma-a-na-aš: ma-a-na, eğer + aš, 3. tekil şahıs özne (nominatif) halinde sonek zamiri (pronom enclitique)

SIG₅-at-ta-ri-ma: Sümerce veya sümerogram SIG₅=lazziya bu durumda, lazziyattari: lazziya fiili, 3. tekil şahıs tamamlanmamış çekim, orta-pasif kipi (medio-passif)+ ma, yönelim halinde (allatif) 1.tekil şahıs sonek

aitlik zamiri. Anlamı: iyileşmek, düzelmek

nu-uš-ši: nu, ve + si, 3. tekil şahıs yönelme (datif) halinde aitlik zamiri.

GÍN: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Şekel.

KÙ.BABBAR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Gümüş.

^LÚA.ZU-ya: ^LÚA.ZU, sümerce veya sümerogram + ya, ve. Anlamı: Doktor.

ku-uš-ša-an: nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: ücret.

a-pa-a-aš-pát: İşaret zamiri, özne (nominatif) hali, tekil + pát de, dahi anlamına gelen ek (daha detaylı açıklama için Hitit Kanunları - 5'e bakınız)

Çeviri: 

Eğer biri insanı yaralarsa, ikinci defa hasta ederse, onu iyileştirir; yerine bir erkek verir, iyileşene kadar evine çalıştırırdı; eğer iyileşirse, benim ve onun doktor ücretini de, 6 şekel gümüş, verir.

Çevirinin sıkıntıları:

Ya açıkçası son kısımda "benim ve onun" bölümünden tam emin olamıyorum, çünkü sık rastlamadığım bir kalıp, ama dil bilgisi analizi de buna yakın bir şey gösteriyor. Normalde birden fazla anlama sahip olan "-ma" takısının yarattığı bir karışıklık benim açımdan. Neyse, yorumlarınızı bekliyorum tabi ki, daha iyi çeviri önerileriniz varsa lütfen paylaşmaktan çekinmeyin.