Hitit
Kanunları – 31
(1)
ták-ku LÚ-aš
EL-LUM GÉME-aš-ša
ši-e-le-eš na-at (2) an-da a-ra-an-zi na-an-za A-NA DAM.ŠU
da-a-i nu-za (3) É-ir
Ù DUMU.MEŠ*
i-en-zi ap-pí-iz-zi-an-na-at-kán (4) na-aš-šu
i-da-a-la-u-e-eš-ša-an-zi na-aš-ma-at-kán (5) ḫar-pa-an-ta-ri
nu-za É-ir ták-ša-an šar-ra-an-zi (6) DUMU.MEŠ-az
LÚ-aš
da-a-i 1
DUMU-AM
MUNUS-za
da-a-i
ták-ku:
Eğer
LÚ-aš:
Sümerce veya sümerogram, özne (nominatif) hali. Anlamı: Erkek.
EL-LUM:
Akatça veya akadogram, özne (nominatif) hali. Anlamı: Özgür kişi
GÉME-aš-ša:
Sümerce veya sümerogram +
ša,
3. tekil şahıs, nesne (accusatif) halinde aitlik zamiri. Anlamı:
Kadın köle.
Ši-e-le-eš:
Özne (nominatif) hali, çoğul. Anlamı: Sevgili.
Na-at:
nu, ve + at,
3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, özne/nesne
(nominatif/accusatif neutre) halinde. Anlamı: Ve.
An-da:
zarf (adverb). Anlamı: içinde, ile
a-ra-an-zi:
arai fiili, 3. çoğul şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı:
yükseltmek; durdurmak.
Na-an-za:
nu, ve + an, 3.tekil şahıs, sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne
(accusatif) hali + za, dönüşlülük anlamı veren takı.
A-NA:
akatça veya akadogram. Anlamı: “-e doğru” (daha detaylı
açıklama için “Hitit Kanunları – 9”a bakınız.)
DAM.ŠU:
Sümerce veya sümerogram + akadogram veya akatça, eril 3. tekil
şahıs sonek zamiri (pronom suffixe). Anlamı: Eş (kadın).
da-a-i:
dai fiili, tamamlanmamış çekim, 3. tekil şahıs. Anlamı: almak.
Nu-za: nu, ve + za dönüşlülük
bildiren takı.
É-ir:
Sümerce veya sümerogram, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Ev.
Ù:
Ve.
DUMU.MEŠ:
Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Nüfus, (bu bağlamda) çocuk.
İ-en-zi:
iya fiili, 3. çoğul şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı:
Yapmak.
Ap-pé-iz-zi-an-na-at-kán:
appezziya(n) zarf (adverb) + at,
3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, özne/nesne
(nominatif/accusatif neutre) halinde+ kán,
yerelleştime takısı.
Anlamı: Ardında, sonrasında
na-aš-šu:
veyahut, (varsayım vs gibi durumlarda) olsun.
İ-da-a-la-u-e-eš-ša-an-zi:
idalawes fiili, 3. çoğul şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı:
Kötüleşmek.
Na-aš-ma-at-kán:
nasma, veya + at,
3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, özne/nesne
(nominatif/accusatif neutre) halinde+ kán,
yerelleştime takısı. Anlamı: Veya.
Ḫar-pa-an-ta-ri:
harp fiili, 3. çoğul şahıs, orta-pasif kipinde, tamamlanmamış
çekim. Anlamı: Düzenlemek, birleştirmek.
Ták-ša-an:
zarf (adverb). Anlamı: Beraber.
Šar-ra-an-zi:
sarra fiili, 3. çoğul şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı:
Ayırmak.
DUMU.MEŠ-az:
sümerce veya sümerogram, menşe (ablatif) hali, çoğul. Anlamı:
nüfus, (bu bağlamda) çocuk.
DUMU-AM:
Sümerogram veya sümerce, + AM,
akadogram veya akatça 1. tekil şahıs sonek kişi zamiri (pronom
suffixe). Anlamı: Çocuk.
MUNUS-za:
Sümerogram veya sümerce, menşe (ablatif) hali, tekil. Anlamı:
Kadın.
Çeviri:
Eğer
sevgililer, özgür bir erkek (ve) kadın kölesi, ve onunla dururlar
(beraber yaşarlar) ve onu kendine doğru eş olarak alır, ve
beraber ev ve çocuk yaparlar, ardından onunla diyelim ki kötüleşir
ama sonrasında düzeltilirlerse, evi birlikte ayırırlar,
çocuklardan erkek alır, 1 oğlumu kadından alır.
Çevirinin
Sıkıntıları:
Anlaşılması
güç bir kanun oldu. Çevirirken biraz zorladığımı itiraf
etmeliyim. Anladığım ve başka bir iki kaynakta gördüğüm
kadarıyla kanun şuna benzer bir şey diyor “Eğer bir özgür
erkek kadın kölesiyle beraber yaşamaya başlarsa, onu kendisine eş
olarak alıp beraber ev ve çocuk yaparsa, ardından da araları
bozulursa, ev aralarında eşit olarak bölüştürülür, çocukları
erkek alır, kadına 1 tane oğul bırakılır.” Ama itiraf
etmeliyim ki “MUNUS-za”
kadının menşe halinde olduğunu ifade ediyorsa, alınan 1 tane
oğlun kadından alındığını ifade ediyor gibi geliyor bana, ama
o durumda da cümle gereksiz, yani bütün oğulları erkek alır
dedikten sonra kadının tek oğlunu da alır demek, biraz garip
duyuluyor yani. Ayrıca 1 “oğlum”u dedim, çünkü DUMU-AM'daki
“AM”,
akatça da birinci şahısın sonek kişi zamiri. Tahminim burada
katibin yanlış yazımı ya da benim “AM”
işaretinin bilmediğim bir kullanımı var.
*
Burada ilginç bir durum var o da şu: işaretler me-es şeklinde
gözüküyor, yani doğrudan MES ideogramı yazılmamış, ama me-es
şeklinde yazılarak onun kast edildiğini düşünüyorum. Ayrıca
me-es işaretlerinin bir arada yazılmasıyla ortaya çıkan
görüntünün MES ideogramına benzediği de açık.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder