Hitit Kanunları - 21

Hitit Kanunları - 21

ták-ku ÌR LÚ.^URULú-i-um-na-aš İŠ-TU KUR ^URULu-ú-i-ya-az ku-iš-ki ta-a-i-iz-zi na-an A-NA KUR ^URUḪa-at-ti ú-wa-te-iz-zi iš-ḫa-aš-ši-ša-an ka-ne-eš-zi nu-za ÌR-ŠU-pát da-a-i šar-ni-ik-zi-il NU.GÁL

ták-ku: Eğer.

ÌR: sümerce veya sümerogram. Anlamı: Erkek köle.

LÚ.^URULú-i-um-na-aš: “in” (genitif) hali. Anlamı: Luviyum şehrinden bir erkek.

İŠ-TU: akatça veya akadogram, “den, -den beri” anlamına gelen edat.

^URULu-ú-i-ya-az: Menşe (ablatif) hali, tekil. Anlamı: Luviya şehri.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri

ta-a-i-iz-zi: tai fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: koymak.

Na-an: nu, ve + an, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali.

A.NA: akatça veya akadogram. Anlamı: “-e doğru” (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları – 9”a bakınız.)

KUR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ülke

^URUḪa-at-ti: Hatti şehri

ú-wa-te-iz-zi: uwate fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Getirmek.

iš-ḫa-aš-ši-ša-an: “in” (genitif) hali, tekil + sis, 3.tekil şahıs aitlik zamiri, özne (nominatif) hali + 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Efendi.

ka-ne-eš-zi: kanes fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: elde etmek, erişmek; bulmak; tanımak

nu-za: Nu, ve +za dönüşlülük takısı.

ÌR-ŠU-pát: ÌR, sümerce veya sümerogram + ŠU, akatça veya akadogram, 3. tekil şahıs eril sonek kişi zamiri (pronom suffixe) + pát de, dahi anlamına gelen takı (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları - 5”e bakınız).

Da-a-i: da fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Almak

šar-ni-ik-zi-il: nesne (accusatif) hali, tekil. Anlamı: Tazminat.

NU.GÁL: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Mevcut değil.

Çeviri:

Eğer biri Luviyum şehrinden bir erkeğin kölesini Luviya'dan koyar (alı koyar), ve onu Hatti şehrine doğru getirirse; efendisi onu tanırsa, kölesini de alır, tazminat mevcut değil.

Çevirinin sıkıntıları:

Bu kanunu ve bundan öncekileri aslında anlaşılırlık açısından şu şekilde de ifade edebiliriz “Eğer A x yapıp, B de bunu fark ederse, şu kadar alır” yani cümlenin ilk kısmını haber kipi kullanmadan da çevirebiliriz, ama ben dil bilgisi analizine olabildiğince bağlı kalmaya çalıştığım için bu gibi çevirilerden biraz uzak duruyorum. Ancak unutmamak lazım ki, analizi bir kez yaptıktan sonra, ekseninde bir esneme payı bırakarak bu gibi çeviriler yapmakta gayet doğal ve meşrudur. Onun dışında sonunda “nu-za” daki dönüşlülüğü nasıl vereceğimi bilemedim, fikirlere açığım, yorumlara bekliyorum.