Hitit Kanunları - 19

Hitit Kanunları - 19

ták-ku LÚ.URU.LU-an LÚ-an-na-ku MUNUS-na-ku ^URUḪa-at-tú-ša-az ku-iš-ki LÚ ^URULu-ú-i-ya-aš ta-a-i-ez-zi na-an A.NA KUR ^URUAr-zu-wa pe-e-ḫu-te-ez-zi iš-ḫa-aš-ši-ša-an ga-ne-eš-zi nu É-ir-še-ed-pát ar-nu-zi ták-ku ^URUḪa-at-tú-ši-pát LÚ ^URUḪa-at-ti LÚ.URU.LU-u-i-ya-an ku-iš-ki ta-ai-iz-zi na-an A.NA KUR Lu-u-i-ya pe-e-ḫu-te-ez-zi ka-ru-ú 12 SAG.DU pe-eš-kir ki-nu-na 6 SAG.DU pa-a-i pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi

ták-ku: Eğer.

LÚ.URU.LU-an: nesne hali (accusatif), tekil. Anlamı: İnsanlık, halk

LÚ-an: Sümerce veya sümerogram, nesne hali (accusatif), tekil + (a)ku, “ya ... ya” anlamına gelen takı . Anlamı: Erkek.

MUNUS-na-ku: Sümerce veya sümerogram, nesne hali (accusatif), tekil + (a)ku, “ya ... ya” anlamına gelen takı . Anlamı: Kadın.

^URUḪa-at-tú-ša-az: menşe (ablatif) hali, tekil. Anlamı: Hattuşa şehri.

ku-iš-ki: Özne hali (nominatif). Kuis, burada belgesiz zamir. Anlamı: Biri.

LÚ: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Erkek.

^URULu-ú-i-ya-aš: “in” (genitif) hali, tekil. Anlamı: Luviya şehri

ta-a-i-ez-zi: tai fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: koymak.

Na-an: nu, ve + an, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali.

A.NA: akatça veya akadogram. Anlamı: “-e doğru” (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları – 9”a bakınız.)

KUR: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Ülke.

^URUAr-zu-wa: Arzuva şehri*.

Pe-e-ḫu-te-ez-zi: pehute fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: Getirmek.

İš-ḫa-aš-ši-ša-an: “in” (genitif) hali, tekil + sis, 3.tekil şahıs aitlik zamiri, özne (nominatif) hali + 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, nesne (accusatif) hali. Anlamı: Efendi.

Ga-ne-eš-zi: kanes fiili, 3. tekil şahıs, tamamlanmamış çekim. Anlamı: elde etmek, erişmek.

Nu: Ve.

É-ir-še-ed-pát: nesne (accusatif) hali, tekil + se, 3. tekil şahıs sonek (enclitique) kişi zamiri, yönelme (datif) hali** + pát de, dahi anlamına gelen takı (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları - 5”e bakınız).

ar-nu-zi: arnu fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: hitap etmek, yollamak, bu bağlamda ödemek.

^URUḪa-at-tú-ši-pát: Hattuşa şehri + pát de, dahi anlamına gelen takı (daha detaylı açıklama için “Hitit Kanunları - 5”e bakınız).

^URUḪa-at-ti: Hatti şehri.

Ka-ru-ú: önceden.

SAG.DU: Sümerce veya sümerogram. Anlamı: Kelle, baş.

pi-eš-kir: pai fiili, "sk" halinde, tamamlanmış çekim, 3. çoğul şahıs. Anlamı: Vermek.

ki-nu-na: Ama şimdi

pa-a-i: pai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim. Anlamı: vermek.

pár-na-aš-še-e-a: İyelik hali. Tekil + 3. tekil şahısta kendisinden önce gelen kelimeyle birleşen zamir (sonek kişi zamiri)+ yönelim hali(allatif), tekil. Anlamı:  Ev.

šu-wa-iz-zi: suwai fiili. 3. tekil şahıs. Tamamlanmamış çekim.  ( pár-na-aš-še-e-a šu-wa-iz-zi  konusunda detaylı açıklama için 1. kanuna bakınız.)

Çeviri:

Eğer Luviya şehrinin herhangi bir erkeği Hattuşa'dan bir insan ya erkek ya kadın, koyar (alı koyarsa) ve onu Arzuva ülkesine getirirse, efendisine eriştirir ve evine öder, eğer Hatti ve Hattuşa şehirlerinden de biri Luviya'lıyı koyar (alı koyar), Luviya ülkesine getirirse, önceden 12 kelle verirdi, artık 6 kelle verir, evi elinden çıkarılır.

Çevirinin sıkıntıları:

Vallahi aksiyon filmi gibi kanun, çevirirken neresinden tutsam bilemedim. Özellikle kişilerin ait olduğu şehirleri çevirirken, ve “efendisine eriştirir” kısmında zorlandım, tam emin değilim daha farklı şekilde çevrilmiş düzenlemeler de gördüm çünkü. Koymak, alı koymak konusu da şey, siz alı koymak olarak okuyabilirsiniz, ama kelimesi kelimesi çeviri koymak fiilini gösteriyor, ki koyup götürmek, alı koymak fikrini de çağrıştırdığı için o yapıyı bozmamaya karar verdim. Daha iyi çevirileriniz bu kanun için kesinlikle olacaktır, yorumlarda görmeyi beklerim.

*: Burada Arzuva yönelim (allatif) halinde olabilir, “A.NA”nın olması biraz bunu destekliyor gibi gözüküyor, ama emin olamıyorum, bu yüzden özellikle belirtmedim.

**: Açıkçası burayı tam iyi açıklayamıyorum, bağlam ve “se” yönelme (datif) halini destekliyor, ama oradaki “d/t”nin varlığını açıklayamıyorum bu yüzden, kanunu yorumlarken dikkatli olmakta fayda var.